Κι εδά που καταλάγιασε η μέρα με τα λουλούδια και τα χρόνια πολλά, ας σύρω ν’ ανοίξω τα συρτάρια της μνήμης να μοιραστούμε εκείνα που δε φαίνονται, εκείνα που δε λέγονται.
Η επιτόπια έρευνα στα χωριά της Κρήτης είναι μία ευλογημένη δραστηριότητα, να ακούς και να καταγράφεις ιστορίες παλαιινές από παλαιινούς ανθρώπους. Υπάρχουν όμως και σκοτεινές στιγμές που δεν μπορείς να τις μοιραστείς με κανέναν. Γιατί όταν οι άνθρωποι της υπαίθρου μού ανοίγουν τις πόρτες και τις καρδιές τους, αναπτύσσεται μία εμπιστοσύνη μεταξύ μας ανεκτίμητη. “Απαράβατος κανόνας το εθνογραφικό απόρρητο”, λέω χαμογελώντας κάθε φορά στις γυναίκες και τους άντρες που έχω απέναντί μου προτού ξεκινήσουν την αφήγησή τους. Ώστε να γνωρίζουν πως ανάμεσα στα λαογραφικά μπορούν να μου εκμυστηρευτούν και δύσκολες πτυχές του λαϊκού βίου που δε φαίνονται αλλά με βοηθούν στην κατανόηση του παλιού τρόπου ζωής.
Μα όταν γυρίζω στο σπίτι το βράδυ και κλείνω την πόρτα πίσω μου, προσπαθώ να ισορροπήσω αυτά που λέγονται με εκείνα που δε λέγονται.
Για τη γυναίκα που την ανάγκασαν να παρατήσει το σχολείο και να μείνει αγράμματη ώστε ν’ αναλάβει καθήκοντα στο σπίτι, τις ελιές, τα ζώα.
Για τη γυναίκα που πόθησε την πρώτη αγάπη μα δε συμφώνησε ο πατέρας.
Για τη γυναίκα που την αρραβώνιασαν στα 13 και έχασε την παιδικότητά της πριν την ώρα της.
Για τη γυναίκα που εκτιμήθηκε ανάλογα την προίκα της σε χωράφια και ζώα.
Για τη γυναίκα που έπρεπε να γεννήσει αρσενικό παιδί για να φανεί αντάξια.
Για τη γυναίκα που δε γέννησε και έμεινε ανάξια.
Για τη γυναίκα που έπρεπε καθημερινώς να υπηρετεί τον άντρα γιατί “έτσι πρέπει”.
Για τη γυναίκα που δεν είχε να φάει μα έβρισκε περίεργους τρόπους να εξασφαλίσει ένα πιάτο φαί στα κοπέλια τζη.
Για τη γυναίκα που χήρεψε και δεν έπρεπε να ζήσει τον έρωτα ξανά.
Για τη γυναίκα που βιάστηκε και δεν το είπε σε κανέναν στο χωριό.
Για τη γυναίκα που φορούσε κοκκινάδι στα χείλη και σχολιάστηκε στο γλέντι.
Παλιά με ενθουσίαζε η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, όμως όσο περνούν τα χρόνια καταγράφω ολοένα περισσότερες παλαιινές ιστορίες γυναικών γύρω από τα πρέπει της κοινωνίας. Και αναρωτιέμαι, εδά που έχουν αλλάξει οι εποχές και οι κοινωνίες, έχουν αλλάξει όλα τούτα τα “πρέπει”;;
Σαν έρχεται η 8η Μαρτίου κάθε χρόνο, νιώθω μεγαλύτερη ευθύνη. Πως πρέπει να δίνουμε χώρο και χρόνο σε βουβά πρόσωπα να ακουστούν, σε σκοτεινές ιστορίες που δεν ακούστηκαν ποτέ.
Αν θέλουμε πραγματικά κάποτε να πάψει να υπάρχει τούτη η παγκόσμια ημέρα.
Γιατί η Μέρα της Γυναίκας δε θα έπρεπε καν να έχει λόγο ύπαρξης.
*Ανάρτηση στη σελίδα (facebook) της ραδιοφωνικής εκπομπής “Αφτάρμιστά Μας – Εκπομπή Λαογραφίας”