“Όντε-ν η φωθιά πετά σπίθες, λέμε πως θα πάρεις λεφτά. Τάξε πως είναι οι σπίθες λίρες χρυσές και γεμίζουν το σπίτι”, μου ‘πε κάποτε μια γιαγιά σε χωριό της νότιας Κρήτης, όταν καθόμασταν μπροστά στο τζάκι και ξανοίγαμε τη φωτιά.
Με γοητεύουν οι λαογραφικές πληροφορίες, οι ιστορίες και τα παρατηρήματα που μοιράζονται μαζί μου οι μεγάλοι ανθρώποι.
Κάθε φορά τους ενθαρρύνω να μου τα πουν.
Να τα καταγράφω, να μη χαθούν.
Όμως ό,τι σχετίζεται με τη φωτιά και την τελετουργική της πρόσληψη από τη λαϊκή συνείδηση, θαρρώ πως το αγαπώ ένα τσικ παραπάνω.
Η φωτιά έχει μία ισχυρή θέση στον πολιτισμό κάθε λαού. Όχι μόνο στις τελετουργικές της διαστάσεις ως προς την κάθαρση, τον εξαγνισμό, την αποτροπαϊκή δύναμη ενάντια στις υπερφυσικές δυνάμεις και ούτω καθεξής.
Είναι πολύτιμη επίσης για τη λαϊκή μαντεία.
“Λόγια λένε…”, θυμήθηκα μία άλλη γιαγιά κάποτε, από τις παλιές οικογένειες της Αθήνας. “Λόγια λένε, μόνο χτύπα τη φωτιά να σωπάσει”, είπε και πήρε τη μαχιά να χτυπήσει απαλά τα ξύλα που έβγαζαν έναν μικρό συριγμό όσο τυλίγονταν στις φλόγες.
Έναν άλλον χειμώνα πάλι, σ’ ένα χωριό στη βόρεια Ελλάδα που έτυχε να κάτσουμε δίπλα στην παραστιά, η φωτιά έδωσε μια δυνατή και απότομη ένταση.
Χαμογέλασα και κοίταξα τον μεσήλικα άντρα της παρέας. Μου απάντησε με μάτια που σπίθιζαν και μουστάκια που γελούσαν ως τ’ αυτιά του:
– Μουσαφίρη θα ‘χουμε!, είπε με ενθουσιασμό, κατέχοντας πως λατρεύω τούτους τους μικρούς λαογραφικούς θησαυρούς.
Τα θυμήθηκα όλα τούτα απόψε που ‘χει παγωνιά και κάθομαι δίπλα στο τζάκι.
Δε μου πολυμιλεί όμως η φωθιά και δεν κατέχω ανέ μου ‘ρθουν λίρες χρυσές ή μουσαφίρης. 
Μπα να κατέχετε κι εσείς άλλα παρόμοια παρατηρήματα της φωθιάς;
Γράψτε μου στα σχόλια άμα θέλετε.
Θα με βοηθήσετε να εμπλουτίσω τις εθνογραφικές μου σημειώσεις.
Δημοσίευση στη Facebook σελίδα της ραδιοφωνικής εκπομπής #ΑφτάρμιστάΜας με τη Μαρία-Στέλλα Ζεάκη