Όταν κάνεις καταγραφές στα χωριά, παλεύεις με τον Χρόνο. Όχι με τον οριζόντιο χρόνο, τον δικό μου, τον δικό σου, στα ρολόγια μας.
Με τον κάθετο Χρόνο, τον χρόνο της μνήμης, αυτόν που ταξιδεύει πίσω, στο παρελθόν.
Και όσο περνά ο καιρός, τόσο περισσότερο παλεύω με τον Χρόνο. Πόσες φορές έχει τύχει να φτάσω σε έναν τόπο και να με ενημερώσουν ότι λίγες μέρες νωρίτερα λόγου χάρη, έφυγε από τη ζωή η γηραιότερη του χωριού, 103 ετών. Παίρνοντας μαζί της θησαυρούς ανεκτίμητους, κτερίσματα πολιτισμού στον άλλον κόσμο, δίχως επιστροφή.
Κι εγώ αγωνιώ, από τους τελευταίους του αιώνα που μας έχουν ‘πομείνει, να διασώζω ιστορίες. Παλαιινές ιστορίες από παλαιινούς ανθρώπους.
Στήνω την κάμερα ή το ηχογραφητήρι, έχοντας υπόψιν πως έχω περίπου μία ώρα στη διάθεσή μου να εκμαιεύσω πληροφορίες και μνήμες. Γιατί μετά από λίγο κουράζεται ο νους του γηραιού, κουράζεται το ταλαιπωρημένο σώμα στη σκληρή καρέκλα, κουράζεται η εμιλιά, στεγνώνει το στόμα.
Κάποιες φορές και τα δάκρυα.
Αφήνω τότε τον αφηγητή μου να ξεκουραστεί και τον/την επισκέπτομαι με υπομονή την επόμενη ημέρα.
Υπάρχουν όμως φορές που σφίγγεται η καρδιά μου προτού εκπληρώσω το δύσκολο καθήκον. Σαν έχω κερδίσει την εμπιστοσύνη του ανθρώπου απέναντί μου και ξετυλίγουμε το κουβάρι της μνήμης, κάποια στιγμή συνειδητοποιώ ότι ο λόγος του γυρίζει στα ίδια και τα ίδια. Ότι η μνήμη έχει κολλήσει σε ένα συγκεκριμένο σημείο.
Ο αφηγητής επαναλαμβάνει την ίδια ιστορία που είπε πριν από λίγα λεπτά και εγώ παγώνω.
Στέκομαι μουδιασμένη στην καρέκλα, πίσω από την κάμερα, προσπαθώντας να κρατήσω τον κόμπο στον λαιμό, να μην ανέβει στα μάτια και με πνίξει.
Παραδομένη στην άνιση μάχη με τον Χρόνο, σκύβω το βλέμμα στο πάτωμα.
Για ακόμη μία φορά δεν πρόλαβα.
Ο Χρόνος χτύπησε την πόρτα και σε τούτο το σπίτι. Αμείλικτα.
Συνήθως στις συνεντεύξεις αυτές με βγάζουν από τη δύσκολη θέση οι συγγενείς του αφηγητή, παιδιά ή εγγόνια, που μπαίνουν στο δωμάτιο διακόπτοντας ευγενικά.
– Κατέγραψες τίποτα;, με ρωτούν με πικρό χαμόγελο, χαϊδεύοντας με τρυφερότητα την πλάτη του ηλικιωμένου.
Και θαρρώ πως σε τούτο το χαμόγελο στηρίζεται το παράπονο μιας ολόκληρης παιδικής ηλικίας που σβήνει ως παρελθόν στα γκρεμνά της αδυσώπητης αυτής νόσου.
Πρέπει να είναι τρομακτικό να έχεις απέναντί σου έναν άνθρωπο που σε μεγάλωσε αλλά δε σε αναγνωρίζει εδά μπλιο.
Καλή δύναμη σε κάθε οικογένεια που βιώνει μία τέτοια κατάσταση.
21 Σεπτεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα Alzheimer
(Η φωτογραφία είναι από την πλατφόρμα Pexels)